مدت‌ها میزان دستمزدی که بازیگران سینما دریافت می‌کردند به یک پرسش جدی در میان طرفداران سینما تبدیل شده بود. ارقام متفاوتی در مورد دستمزد بازیگران اعلام می‌شد تا اینکه بالاخره با مطرح شدن رقم دستمزد برخی از بازیگران به مرور سایر ارقام هم رسانه‌ای شد. معمولا در چنین مواردی انتشار یک رقم دستمزد بالا کنجکاوی‌ها را متوجه موضوع میکند و در نتیجه این کنجکاوی‌هاست که بارها در رسانه‌های مختلف اخبار و گزارش‌هایی از دستمزدهای بالا و گاه نامتعارف برخی بازیگران سینما و تلویزیون منتشر می‌شود.
یک کنجکاوی از همین جنس، موجب انتشار خبری در مورد دستمزد یک مجری تلویزیون شد. احسان علیخانی که با برنامه «ماه عسل» رمضان سال 1394 را هم با حواشی بسیار پشت سر گذاشت، در گیرودار اجرای برنامه با نشر اخباری در مورد دستمزدش روبرو شد. خبرها حکایت از آن داشت که علیخانی به عنوان مجری و تهیه‌کننده این برنامه دریافتی بسیار چشمگیر و قابل توجهی دارد.
او که آنتن تلویزیون را در 30 شب ماه رمضان در اختیار داشت، یک شب به بهانه پرسش یکی از مهمانانش صحبت را به ماجرای دستمزد خود رساند. او ابتدا از حاضران در برنامه پرسید چه رقمی را به عنوان دستمزد دریافتی او شنیده‌اند و آنان عدد یک و دویست (یک میلیارد و دویست میلیون تومان) را اعلام کردند. علیخانی رو به دوربین چنین گفت که برای یک سال ساخت این برنامه فقط 45 میلیون تومان دریافت میکند و آن هم در شرایطی که خودش باید کت و شلوارهایش را بخرد.
اما این سخنان و خبرهای حاشیه آن موجب می‌شود همان پرسشی که در مورد دستمزد بازیگران مطرح شده بود به میان بیاید. اینکه اصلا دستمزد مجریان تلویزیون چطور تعیین می‌شود؟ سقف و کفی برای آن وجود دارد؟ کسی روی این دستمزدها نظارت میکند؟ بالاترین و کمترین میزان دریافتی چقدر است؟ مجریان ویژه برنامه‌ها چه مبلغی می‌گیرند و گویندگان خبر چه رقمی؟
در ادامه به این سوالات پاسخ داده خواهد شد.
دستمزد مجری چطور تعیین می‌شود؟
یک مجری براساس سابقه کار، میزان محبوبیت و یا ستاره بودنش می‌تواند روی رقم دستمزد خود تاثیر بگذارد. این البته بخشی از ماجراست، بخش دیگر به نوع برنامه در حال اجرا بستگی دارد. به این ترتیب که رقم دریافتی یک مجری برای برنامه 30 شبه، متفاوت از رقم دریافتی همان مجری از برنامه یک روزه است.
معمول چنین است که مجریان در برنامه‌های مناسبتی که در نوبت‌های محدود و گاه یک بار روی آنتن می‌رود رقم بالاتری نسبت به اجراهای مدت‌دار می‌گیرند.
بنابراین دستمزد مجری را علاوه بر میزان محبوبیتش، تعداد اجراهای او نیز تعیین میکند.
سقف و کفی وجود دارد؟
در صداوسیما محدوده مشخصی برای دستمزد مجریان تعیین نشده است، اما عرفی جا افتاده که براساس آن، مسئولان رسیدگی به قراردادها با برآوردها روبرو می‌شوند و در مورد آن تصمیم می‌گیرند.
نکته در اینجاست که معمولا در قراردادها عین همان رقمی که به مجریان پرداخت می‌شود، قید نمی‌شود، بلکه ارقام نوشته شده، نوعی تقسیم‌بندی به اصطلاح «محکمه‌پسند» از بودجه مورد نظر است تا در نهایت تهیه‌کنندگان با بالا و پایین کردن ارقام بتوانند به جایی که نیاز بیشتری به بودجه دارد، پول برسانند.
برای روشن شدن این موضوع به یکی از روش‌های مرسوم تهیه‌کنندگان نگاه می‌شود. وقتی یک تهیه‌کننده برآورد هزینه‌ها را اعلام میکند رقمی برای دکور برنامه اعلام میکند که الزاما رقم واقعی دکور نیست. بنابراین از این بخش، قسمتی از بودجه اضافه می‌آید که می‌تواند به مجری برنامه اختصاص پیدا کند.
به نوعی تهیه‌کنندگان با شیوه تقسیم‌بندی بودجه‌ها در برگه برآورد، کف و سقف عرفی دستمزد مجری را رعایت می‌کنند، اما به نوعی امکان کسر بودجه از جایی دیگر و افزودن آن به دستمزد مجری را هم فراهم کرده‌اند.
فرق ویژه برنامه‌ها و سایر برنامه‌ها
مجریان در ویژه‌برنامه‌ها رقم‌های چشمگیرتری نسبت به برنامه‌هایی که در طول یک دوره مشخص اجرا می‌کنند، به دست می‌آورند. حتی مهمانان و کارشناس‌های این برنامه‌ها نیز با دستمزدهای متفاوت‌تری نسبت به شرایط معمول روبرو می‌شوند.
توجیه این شیوه تقسیم‌بندی دستمزدها این است، که جهت راضی کردن مجریان برای پذیرش اجرای یک ویژه برنامه رقابتی تنگاتنگ در می‌گیرد و مجری حاضر نمی‌شود با دستمزد معمول برنامه‌های مدت‌دار، ویژه‌برنامه‌ای را اجرا کند، پس راهکاری نمی‌ماند جز بالا بردن دستمزد.
مجریان اخبار
مجریان اخبار صداوسیما جزو کارمندان این مجموعه محسوب می‌شوند و دستمزد آنان با وجود شهرت و گاه محبوبیتشان ارتباط چندانی با مجریان برنامه‌های دیگر صداوسیما پیدا نمی‌کند. البته این مجریان در حساب و کتاب‌های دیگری که در سازمان صداوسیما مرسوم است و عنوان «بهره‌وری» به آن داده می‌شود، رقمی بیش از حقوق کارمندی خود نیز دریافت می‌کنند.
مورد متفاوت مجری - تهیه‌کنندگان
در مورد مجری تهیه‌کننده‌ها رسیدن به رقم خالص دریافتی آنان امکانپذیر نیست. به این ترتیب که مثلا افرادی چون عادل فردوسی‌پور، احسان علیخانی و محمود گبرلو که مجری و تهیه‌کننده برنامه خود هستند، فقط خودشان می‌دانند چقدر دریافت می‌کنند، زیرا رقم دریافتی آنان نه فقط دستمزد مجری بلکه درآمد تهیه‌کنندگی نیز هست.
اطلاعات به دست آمده حکایت از آن دارد که در برخی موارد تهیه‌کننده می‌توانند 15 تا 20 درصد رقم قرارداد مابین خود و صداوسیما را به سود تبدیل کند.
آمار و ارقام از چه قرار است؟
جذاب‌ترین بخش ماجرا رسیدن به رقم‌های دقیق است، اینکه واقعا دریافتی مجریان با یک حساب سرانگشتی چقدر می‌شود؟ اما در این بخش چند نکته وجود دارد، اینکه با وجود قطعی بودن ارقام به دست آمده، به دلیل حساسیت‌های موجود امکان اعلام رقم مرتبط با نام مجری وجود ندارد. بنابراین در این بخش با توجه به ویژگی برنامه‌ها عدد و رقم‌ها اعلام می‌شود.
بالاترین رقم به دست آمده براساس تحقیقات از میان مجریان صداوسیما، مربوط به یک اجرای 10 دقیقه‌ای است. یک مجری برای اجرای 10 دقیقه از یک برنامه 20 میلیون تومان دریافت کرده است.
رقم دیگری که فاصله‌‌ای قابل توجه با مورد اول دارد به مجری دیگری بازمی‌گردد که برای اجرای ویژه‌برنامه عید نوروز هشت میلیون تومان دستمزد دریافت کرده بود.
مجریان باسابقه و محبوب، معمولا ارقامی بین 400 تا 500 تومان برای هر برنامه دریافت می‌کنند که البته این رقم ذکر شده در قرارداد است و ممکن است با افزایش به شیوه‌های یاد شده، این رقم به یک تا یک و نیم میلیون تومان در هر شب اجرا برسد. البته این ارقام فقط به مجریانی پرداخت می‌شود که علاوه بر باسابقه و توانمندی، حتما به نوعی ستاره نیز شده باشند.
در غیر این صورت یعنی وضعیتی که مجری چهره‌ای مطرح و ستاره نباشد، با وجود تجربه‌مند بودن، رقم دستمزد بین 100 تا 300 هزار تومان در نوسان است.
البته آن‌هایی که در آغاز راه هستند، کمترین دریافتی را دارند، 50 هزار تومان رقمی است که به مجریان تازه‌وارد پرداخت می‌شود.
 |
